مؤلفه‌های سازندۀ فرهنگ سیاسی شایسته در سپهر سیاست‌ورزی امام علی (ع)

نویسندگان

  • احمد شریعتمداری دانشجوی دکتری دانشکدۀ معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)
  • جلال درخشه استاد علوم سیاسی دانشکدۀ معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)
چکیده مقاله:

در واکاوی تقابل دو ساحت فرهنگی در دوران حکومتی امام علی (ع)، یک طرف فرهنگ عمومی و به‌تبع آن فرهنگ سیاسی جاهلیت است که ریشه‌های آن در باطن برخی از مسلمانان صدر اسلام باقی مانده و در دورۀ خلفای پیش از امیرالمؤمنین (ع) بازتولید شده و طرف دیگر این منازعه، فرهنگ سیاسی شایسته و بایسته از منظر امیرالمؤمنین (ع) قرار دارد که با دو رکن "علم‌آموزی" و "اراده‌سازی" شناخته می‌شود. در پاسخ به این پرسش اصلی که امام علی (ع) چه تصویری از فرهنگ سیاسی اسلامی ارائه داده‌اند، می‌توان گفت که ایشان درصدد توجه‌بخشی به ساحت تعقل و ملزومات معرفتی آن و تقویت اراده و بایسته‌های ایمانی‌اش بودند و متقابلاً پاکسازی جامعه از فرهنگ سیاسی جاهلیت (که اقتضائات خاص خود را داشته و مانع حرکت سیاسی مطلوب قلمداد می‌شده است) را ضروری می‌دانستند. بنابراین امام با توجه به اهمیت و جایگاه فرهنگ در کنش سیاسی، اصلاحاتی ریشه‌ای و دامنه‌دار را در صحنۀ فرهنگ سیاسی پی‌ریزی کردند تا جهت رفتار سیاسی مسلمانان را به سمت مطلوب پیش برند. در این مقاله از روش توصیفی-تحلیلی برای رهنمون شدن به ابعاد سازندۀ فرهنگ سیاسی برگزیده در سیاستگذاری‌های امام (ع) استفاده شده و با ذکر دوگانه‌های مفهومی متضاد از ابعاد این دو فرهنگ سیاسی تشریح شده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

برابری و نابرابری سیاسی در اندیشه سیاسی امام علی (ع)

خداوند تعالی، نوعِ انسان را ـ فارغ از هر نژاد و مذهب ـ گرامی داشت و فرشتگان مأمور شدند در مقابل کرامت انسانی به سجده درآیند و از اینجا بود که ماهیت واحد انسانی شکل گرفت. این برابری ماهیت انسان در نظام خلقت، برابری او را در نظام سیاسی رقم زد و درنتیجه «برابری‌های سیاسی ـ اجتماعی» را برای او به دنبال آورد. این برابری‌ها عمدتاً در پنج مورد خلاصه می‌شوند که عبارتند از: 1) برابری مردم در نگرش حاکمان؛ ...

متن کامل

فرهنگ سیاسی مطلوب در فرمان امام علی(ع) به مالک اشتر

تصمیم گیری و اداره ی یک کشور بر پایه یمیدهد. زیرا سیاست در اصل عهده دار ساماندهی امور عمومی و همگانی است. مشاهده ی سیاست وحکومت در کشورهای اسلامی، انسان را به این نتیجه میرساند که یکی از مسائل و آسیب های جدیسیاست و حکومت در اغلب کشورهای مسلمان و از جمله کشور ما ایران؛ کمرنگ بودن و نقصانِآن هم در سطح فرمانروایان آن کشورها می باشد. « فرهنگ سیاسیِ معطوف به مصلحت عمومی »ی این پژوهش را تشکیل می دهد. ه...

متن کامل

اصالت فرد در اندیشه سیاسی امام علی (ع)

چکیده اصالت فرد معمولا"درکناراصالت جامعه بکارمی رود ودارای معانی متعدد می باشد یکی از مفاهیمی که در مورد این واژه بکا ر رفته است حقیقت بودن چیزی که اصل نامیده می شود، ودیگری تابع آن محسوب می گردد.از آنجایی که ا نسان موجودی است که اورا حیوان نا طق نامیده اند موجودی که دارای عقل واراده  بوده واز طریق فکر و اندیشه برای چگونه زیستن خود تصمیم می گیرد، یا فته های تاریخی وباستان شناسی  ثابت می کند که...

متن کامل

فرهنگ سیاسی مطلوب در فرمان امام علی(ع) به مالک اشتر

تصمیم گیری و اداره ی یک کشور بر پایه یمیدهد. زیرا سیاست در اصل عهده دار ساماندهی امور عمومی و همگانی است. مشاهده ی سیاست وحکومت در کشورهای اسلامی، انسان را به این نتیجه میرساند که یکی از مسائل و آسیب های جدیسیاست و حکومت در اغلب کشورهای مسلمان و از جمله کشور ما ایران؛ کمرنگ بودن و نقصانِآن هم در سطح فرمانروایان آن کشورها می باشد. « فرهنگ سیاسیِ معطوف به مصلحت عمومی »ی این پژوهش را تشکیل می دهد. ه...

متن کامل

فقه سیاسی امام علی (ع)

بی تردید سیره , خطابات و نامه های امام علی(ع) بعنوان اولین جانشین پیامبر خاتم(ص)که قول و فعل او برای ما حجت است پر از نکاتی است که می توانند دست مایه های ترسیم و تبیین و طرح فقه سیاسی و حکومتی باشند , در این مجال بر آن هستیم که با کنکاش در سیره امام(ع)در تمام طول حیات مبارک آن حضرت خصوصاً در دوران حکومت ظاهری پاسخی برای مسائل مبتلابه حکومت اسلامی در عصر حاضر بیابیم و ویژگی و نحوه عملکرد حاکم در ...

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 48  شماره 1

صفحات  19- 38

تاریخ انتشار 2018-03-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023